The Blair Witch Project | Χαμένοι στο δάσος

Νομίζω είναι πολύ δύσκολο να μιλήσεις για μια ταινία που έκανε τόση επιτυχία ώστε γέννησε ένα είδος, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα προσπαθήσω. Το Blair Witch είναι φαινόμενο. Paranormal Activity, Rec, V/H/S, Cloverfield είναι κάποιες από τις πολύ γνωστές ταινίες τρόμου που ακολουθούν το φορμάτ του found footage, όλες μεταγενέστερες του Blair Witch Project. Και αν κοιτάξουμε παλιότερα, μόνο το Hannibal Holocaust αποτελεί γνωστή προσθήκη. Ακόμα και ο Romero καβάλησε το κύμα, με την προσθήκη του Diary στη σειρά των Of The Dead. Ο ίδιος Romero που εγκαθίδρυσε τα zombie στο σινεμά, την ίδια χρονιά με τα Paranormal Activity και Rec φτιάχνει μια ταινία με zombie σε found footage. Και για εμένα όλα ξεκινάνε από εδώ. Γιατί όμως;

Το να αποκτήσεις το cult following του Blair Witch Project είναι πολύ δύσκολο. Το να το κάνεις με budget 60.000$ είναι ακόμα δυσκολότερο. Κι όμως, κάτι στην ταινία προφανώς μίλησε στον κόσμο. Συγκεκριμένα, δύο πράγματα. Και το ένα είναι το ίδιο το είδος της ταινίας.

Στο τέλος της εικοσαετίας που είχε γίνει μόδα το VCR και το φτηνό βίντεο, μια ταινία που τη βλέπεις μέσα από μια βιντεοκάμερα είναι πολύ σχετική με την καθημερινότητα. Πέρα από την αμεσότητα που σου δίνει, καταφέρνει να σε πείσει πως ότι βλέπεις έχει όντως γίνει, πως θα μπορούσε να γίνει στη δική σου παρέα αν πήγαινε μια εκδρομή, γιατί πιθανόν να έχεις κι εσύ κανένα αντίστοιχο βίντεο από τις περσινές σου διακοπές. Πάνω σε όλο αυτό, έρχεται και η ατμόσφαιρα που προσθέτει το found footage, με τα κουνημένα γεμάτα πανικό πλάνα, τις φωνές πίσω από την κάμερα, και την υποφωτισμένη φωτογραφία, που σε αφήνει να τα φανταστείς σχεδόν όλα εσύ, και έχεις την τέλεια βάση για μια ταινία τρόμου.

Αλλά φυσικά αυτό μόνο δεν θα αρκούσε. Κάτι το οποίο είναι απλά της μόδας δεν είναι απαραίτητα επιτυχημένο. Κάτι που μιλάει σε όποιον το βλέπει όμως, συνήθως είναι. Ο αληθινός τρόμος του Blair Witch Project δεν είναι η μυστηριώδης μάγισσα που κυνηγάει τους πρωταγωνιστές μας, και στοιβάζει πέτρες ή φτιάχνει βουντού από κλαδιά. Αυτό που σε κάνει να νιώθεις η ταινία είναι κάτι πολύ πιο γνώριμο, μια ένταση με την παρέα, μια μαλακία που θα γίνει με τα πράγματα, ένα κουραστικό περπάτημα μετά από έναν καυγά. Ο τρόμος βρίσκεται στο δάσος. Ο τρόμος βρίσκεται σε εσένα. Σε εσένα που συνειδητοποιείς ότι δεν αντέχεις τους φίλους σου πάνω από 8 ώρες, και αρχίζεις να μετανιώνεις. Και όταν βρίσκεσαι αναγκασμένος να συνυπάρξεις ενώ δεν θες, η μανία και ο εγωισμός σου χαλάνε όλη την παρέα, και όχι μόνο.

Όταν είσαι χαμένος στο δάσος, και δεν ξέρεις ποιον πρέπει να εμπιστευτείς για να σε βγάλει, χάνεις χρόνο σε κάθε διαφωνία, αλλά είσαι τόσο τσαντισμένος που δεν έχεις άλλη επιλογή από το να ξεκινήσεις την επόμενη. Κάποιος θα βρέξει τον χάρτη, κάποιος θα ρίξει το φαγητό, κάποιος θα τελειώσει το νερό. Ξαφνικά τα άτομα που ξεκινήσατε μαζί το ταξίδι, φαντάζουν εμπόδια. Ο τρόμος του Blair Witch είναι αυτή η ρήξη, αυτό το παράδοξο χάσμα που δημιουργεί ανάμεσα στους χαρακτήρες. Έχουν όλοι δίκιο. Και έχουν όλοι άδικο. Η παρόρμηση να μην θες να μιλήσεις σε κανέναν, να θες να κάνεις αυτό που γουστάρεις, κι όμως να είσαι αναγκασμένος όχι μόνο να μιλάς, αλλά να συμβιβάζεσαι κιόλας, είναι για εμένα το ζουμί στην ταινία. Στην αρχή τους ξέρεις όλους λίγο, μοιάζουν όλοι συμπαθητικοί. Όσο πιο πολλή ώρα περνάς μαζί τους, τόσο αρχίζουν να σε εκνευρίζουν με αυτά που κάνουν ή ακόμα χειρότερα με αυτό που είναι. Η αποδόμηση των ανθρώπινων σχέσεων που θεωρείς ότι θα κρατήσουν είναι στη ρίζα του τρόμου μέσα στο δάσος. Η μάγισσα είναι απλά συμπληρωματική.

Στο τέλος, πάνω σε όλα αυτά, μπαίνει μια σκηνή όπου οι φίλοι ξαναγίνονται ομάδα για να σωθούν, και ένα αμφιλεγόμενο τέλος, όπου πάλι αφήνει την φαντασία του θεατή να συνεχίσει την ταινία. Σχεδόν happy ending, έστω και προσωρινά, όπου βλέπεις ότι στην ύστατη ανάγκη η συνεργασία θα υπερνικήσει τον εγωισμό.

Το Blair Witch Project είναι μια ταινία οδηγημένη αποκλειστικά από τους χαρακτήρες της. Σίγουρα, σε κάποια στιγμή, θα ταυτιστείς με κάποιον, αργότερα θα θυμώσεις με κάποιον, θα τσατιστείς, θα απογοητευτείς. Το χειρότερο είναι ότι μάλλον θα είναι το ίδιο άτομο. Η ταινία μέσα από την απελπισία που δημιουργεί, γυρνάει τον καθρέφτη προς τα εσένα, για να σου δείξει τι πραγματικά είσαι. Μπορεί να μην είσαι η μάγισσα, είσαι ωστόσο υπεύθυνος που χαθήκατε στο δάσος, και αυτό είναι μια ευθύνη που πρέπει να σηκώσεις στη συνείδηση σου.

Το μουσικό αντίστοιχο του The Blair Witch Project είναι το Raven's Lament των Haxan Cloak, για την αργή αλλά εξωκοσμική και μαγική ατμόσφαιρα που δημιουργεί, με παράφωνα βιολιά, τρίγωνα και αργά κρουστά, που νομίζω ταιριάζουν πάρα πολύ στο ύφος της ταινίας.