what. | We think we know you

Το ίντερνετ έχει κολλήσει με την τελευταία δημιουργία του Bo Burnham, το Inside, οπότε κι εγώ έκανα αυτό που είναι λογικό: είδα το "what." του 2013.

Η συγκεκριμένη παράσταση είναι κυριολεκτικά μια κωμική υπερπαραγωγή. Ο Burnham την έγραψε με τέτοιον τρόπο που μοιάζει να μπορεί να παίζεται μόνο σε τεράστιες σκηνές, με μεγάλο αριθμό τεχνικού προσωπικού. Χρειάζεται φώτα, ηχεία, όργανα, μεγάλο χώρο, πολλά άτομα, σχεδόν το ακριβώς αντίθετο από το Inside όπου το concept είναι να μην φύγει καν από το δωμάτιο του.

Το κείμενο του Bo είναι σίγουρα... ιδιαίτερo. Ακόμα και αν σε κάνουν να γελάσεις τα αστεία του, και χωρίς απαραίτητα να έχεις ξαναδεί stand up comedy, καταλαβαίνεις ότι σπάει κάποιες νόρμες, που αγνοούσες την ύπαρξη τους. Ακόμα και θέματα τα οποία χρησιμοποιούνται στην κωμωδία από την αρχή της σχεδόν όπως πχ η θρησκεία, κατάφερε να ασχοληθεί μαζί τους με μια τόσο φρέσκια και καινούρια προσέγγιση.

Η ιδιοφυία του γραψίματος του φαίνεται για εμένα σε 2 σημεία. Το πρώτο από αυτά είναι η ενδοσκόπηση που κάνει στον εαυτό του. Μέσα σε 60' έχει καταφέρει να μιλήσει για τον αγώνα κάθε ανθρώπου γενικότερα, και κάθε κωμικού ειδικότερα, με έναν τόσο πρωτότυπο τρόπο, μέσα από τραγούδια, καφρίλες, και γκριμάτσες. Η επιτυχία του για εμένα αποτελεί το ότι ενώ τεχνικά δεν έχει γράψει για relatable πράγματα, είμαι εντελώς σίγουρος ότι δεν υπήρξε ούτε ένας άνθρωπος σε μία παράσταση που δεν του προκλήθηκε ακριβώς το συναίσθημα που ήθελε ο Burnham.

Σε ένα από τα αγαπημένα μου σημεία της παράστασης, τα 2 ημισφαίρια του εγκεφάλου του, το αναλυτικό/λογικό και το συναισθηματικό, χωρίζονται και συζητάνε μεταξύ τους, και ειλικρινά δεν έχω νιώσει ποτέ άνθρωπο να αποτυπώνει επακριβώς ένα τόσο γνώριμο συναίσθημα, το οποίο έμοιαζα να μην αντιλαμβάνομαι σχεδόν μέχρι να το δω μπροστά μου. Το να βλέπω την ανθρώπινη ύπαρξη πρακτικά να αποδομείται μπροστά μου ήταν μια πλήρης εμπειρία διαύγειας για το πώς λειτουργούμε.

Όπως είπα, τεχνικά ο Bo δεν έχει γράψει relatable πράγματα. Στην πραγματικότητα όμως, το subtext σε κάθε στίχο στα τραγούδια του και σε σχεδόν κάθε αστείο του μας φέρνει σε επαφή με πράγματα που βιώνουμε ή σκεφτόμαστε καθημερινά, συνήθως ασυνείδητα. Με αυτόν τον τρόπο, ενώ μοιάζει να είναι στο κρεβάτι του ψυχολόγου του και να μιλάει, καταλήγει να κάνει ψυχανάλυση σε εμάς, τους θεατές. Το γεγονός ότι γελάμε με κάποια συγκεκριμένα αστεία που έγραψε, λέει περισσότερα για εμάς που γελάσαμε παρά για αυτόν που τα δημιούργησε.

Αυτό το "δημιούργησε" έχει γραφτεί με την πλήρη έννοια της λέξης. Σχεδόν σκέφτηκα να γράψω "γέννησε", καθώς η παράσταση φαινόταν να έχει κυριολεκτικά ζωή. Το ταλέντο του για δημιουργία όσο ήταν επί σκηνής έμοιαζε απαράμιλλο, καθώς σχεδόν τίποτα δεν ήταν προβλέψιμο, τίποτα δεν ήταν μέτριο, και τίποτα δεν ήταν άψυχο. Και κάπου εδώ είναι που φτάνουμε στο τέλος της παράστασης, με ένα crescendo δημιουργικότητας να μας χτυπάει, και να μας λέει αυτό που λαμβάνει ο Burnham και ο κάθε άνθρωπος γύρω μας από τους υπόλοιπους: "We think we know you". 

Το act του Bo επί σκηνής δεν είναι ο εαυτός του. Όπως και το act μας σε μια αίθουσα διδασκαλίας, στη δουλειά μας, μέσα στο λεωφορείο δεν είναι ο εαυτός μας. Σε κάθε χώρο όπου υπάρχει ένα σετ κανόνων και είμαστε λιγότερο ή περισσότερο υποχρεωμένοι να το ακολουθήσουμε, περιορίζουμε τον εαυτό μας. Όποιος νομίζει ότι είσαι βαρετός επειδή δεν μιλούσες ποτέ στο σχολείο, όποιος νομίζει ότι είσαι περίεργος επειδή καταλύεις φόρμες και στερεότυπα, όποιος νομίζει ότι είσαι αλαζόνας επειδή δεν θες να ασχοληθείς μαζί του, πολύ απλά, δεν σε ξέρει.

Το 2ο σημείο είναι ένα συγκεκριμένο αστείο. Αυτό εδώ. Ναι, το ένα σημείο είναι μια ανάλυση του τι κάνει την παράσταση συναισθηματικά επιτυχημένη και εύστοχη, και το άλλο σημείο είναι ένα μικρό αστείο.

Το συγκεκριμένο αστείο είναι ένα από τα πιο έξυπνα που έχω δει και ακούσει. Δεν ξέρω αν είναι σίγουρα το ΠΙΟ έξυπνο, αλλά είναι κοντά στην κορυφή. Ο λόγος που του δίνω τόση σημασία όμως είναι άλλος. Επειδή είναι ένα αστείο που δεν περιορίζεται. Αν οι 4 τοίχοι που περιέχουν μέσα τους την αίθουσα ήταν ένα κουτί, ο Burnham σκέφτεται κυριολεκτικά έξω από αυτό.

Κατάφερε να γράψει ένα αστείο που δεν περιορίζεται στη συγκεκριμένη αίθουσα, στο συγκεκριμένο κοινό, στη συγκεκριμένη πόλη. Έγραψε ένα αστείο που ήταν μεγαλύτερο από τον ίδιο, και που δεν μπορούσε να περιοριστεί σε ένα δωμάτιο, και πέτυχε κάτι που προσωπικά δεν έχω ξαναδεί: να σπάσει τον τέταρτο τοίχο σε μια stand up παράσταση. Η φιλοδοξία του και η ευφυΐα του πραγματικά είναι απαράμιλλες.

Εν κατακλείδι, όση ανάλυση και να κάνω, πάντα σε μια ιστορία, σε μια παράσταση, σε μια ταινία, αυτό που παίζει για εμένα την ύψιστη σημασία είναι τα συναισθήματα που έχω όταν έρχομαι σε επαφή μαζί του. Με έκανε να νιώσω ότι ίσως μπορέσω να καταλάβω τον εαυτό μου, να δω ότι τα προβλήματα ίσως μου δεν έχουν λύση, αλλά έχουν τρόπο αντιμετώπισης μέσα από την δημιουργικότητα μου. Και ο λόγος που λάτρεψα τόσο πολύ το what. είναι επειδή όταν τελείωσε η πρώτη μου σκέψη ήταν ένα πράγμα: μακάρι να το είχα δει στα 16 μου αυτό.

Το μουσικό αντίστοιχο του "what" είναι το τέλος της παράστασης, που αποτελεί και υπότιτλο αυτού του κειμένου.