Time After Time | Πώς η πρόοδος θα σπάσει το χωροχρονικό συνεχές

Ερώτηση: Τι κοινό έχει το Inglorious Basterds, το Watchmen, το Once Upon A Time In Hollywood και το District 9?

Απάντηση: Όλες αυτές οι ταινίες ανήκουν στην κατηγορία που ονομάζεται "Alternate History", δηλαδή απεικονίζουν μια εκδοχή της υπαρκτής ιστορίας διαφορετικά (π.χ. ο θάνατος της Sharon Tate στο Once Upon A Time ή ο πόλεμος του Βιετνάμ στο Watchmen αποκλίνουν αφάνταστα από τα πραγματικά γεγονότα). 

2η Ερώτηση: Που κολλάει το Time After Time με όλα αυτά; 

2η Απάντηση: Απλούστατα, τo Time After Time είναι η καλύτερη ταινία εναλλακτικής ιστορίας που μπορείτε να δείτε.

3η ερώτ- οκ σταματάω. 

Σε αυτό το υπέροχο έργο λοιπόν ακολουθούμε τον επιφανή συγγραφέα H.G. Wells, ο οποίος έχει μείνει στην ιστορία για τα συγγράμματα του, όπως "ο πόλεμος των κόσμων" και "η χρονομηχανή". Ξεκινάμε ακριβώς όπως ξεκινάει το δεύτερο, μόνο που αντί για τον χρονοταξιδιώτη του βιβλίου βλέπουμε τον ίδιο τον Wells να έχει καλέσει φίλους σε δείπνο και να μιλάει για το πως ο σοσιαλισμός θα εφαρμοστεί στο μέλλον γιατί μόνο έτσι θα προοδεύσει ο κόσμος, για τα άρθρα που γράφει για το Free Love, και τελικά να ανακοινώνει ότι κατάφερε να χτίσει μια χρονομηχανή.

O Wells όμως δεν είναι ο μόνος ιστορικός χαρακτήρας που υπάρχει στην ταινία. Όταν η Scotland Yard χτυπάει την πόρτα και διακόπτει το δείπνο, ένας από τους καλεσμένους αποδεικνύεται πως είναι ο Jack the Ripper (αντεροβγάλτης για τους μη αγγλομαθείς), ο οποίος χρησιμοποιεί τη χρονομηχανή για να διαφύφει στο μέλλον. Ο Wells σε μια προσπάθεια να διορθώσει την κατάσταση τον ακολουθεί, με αποτέλεσμα να καταλήξουν και οι 2 στο 1979.

Δεν θα κάνω καν τον κόπο να εμβαθύνω στο πόσο ιδιοφυές είναι το concept, καθώς οι δύο υπήρξαν πράγματι σύγχρονοι, και υπάρχει η θεωρία ότι ο Jack άνηκε όντως στις υψηλότερες τάξεις. Παράλληλα η θεματική αντιπαράθεση ενός αυστηρά ιδεαλιστή καλλιτέχνη που μιλάει για την ουτοπία του μέλλοντος με έναν δολοφόνο που δεν σέβεται ελευθερίες τόσο βασικές όσο αυτή της ζωής, παραμένει πανέξυπνη ακόμη και τόσα χρόνια μετά την ταινία. Είναι βέβαια από τις περιπτώσεις που πράγματα όπως σκηνοθεσία, φωτογραφία, μουσική με κρατάνε λίγο πίσω στο να πω πως είναι η απόλυτη ταινία, αλλά διάολε κερδίζει τόσο πολύ από το concept, το σενάριο, και τους διαλόγους, που είμαι έτοιμος να ξεχάσω τυχόν μετριότητες.

Σχεδόν σε όλη τη διάρκεια, έστω εκεί όπου δεν υπάρχει υπερβολική ένταση, η ταινία είναι διακριτικά αλλά ξεκάθαρα κωμική, με αστεία τόσο καλογραμμένα μάλιστα που απορώ γιατί δεν υπάρχει στην αντίστοιχη κατηγορία στο iMDB. Δεν ξέρω αν είμαι εγώ περίεργος, αλλά όταν ένας Εγγλέζος Τζέντλεμαν του 1800 καταλήγει στο San Francisco του 1979 και τρώει McDonald's, το να πει ότι έφαγε από τον σκωτσέζο τον MacDougall μου φαίνεται πιο ξεκαρδιστικό και από το να γινόταν πίκλα.

Όλα τα στοιχεία ενός καλού Sci-Fi υπάρχουν παντού: ο Wells βλέπει την ουτοπία που φανταζόταν να αποδομείται μπροστά στα μάτια του, όταν συνειδητοποιεί πως τα όπλα εξακολουθούν να υπάρχουν και είναι πιο θανατηφόρα από ποτέ, δεν έχουν εξαλειφθεί όλες οι ασθένειες, και γίνονται καθημερινά δολοφονίες. Όμως αυτό που είναι μέλλον για τον Wells είναι παρόν για τους υπόλοιπους, και μένει ένα ερώτημα: γιατί εμείς δεν απογοητευόμαστε από τον κόσμο σήμερα; Και αυτή ακριβώς η ερώτηση είναι που ορίζει την ταινία σαν ένα παράδειγμα προς μίμηση· αυτό που πρέπει να κάνει η επιστημονική φαντασία είναι, όσο φαντάζεται το μέλλον, να θέτει ερωτήματα για το παρόν και πως πρέπει εμείς να το επηρεάσουμε για να φτάσουμε εκεί που θέλουμε.

Κάθε διάλογος πάνω στις ιδέες του Wells με έκανε να ανατριχιάζω. Ένιωθα ότι βλέπω τον εαυτό μου όταν μιλάω για το Star Trek και αναρωτιέμαι πόσα χρόνια θα μας πάρει σαν κοινωνία να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, και ίσως αυτή η προσωπική ταύτιση να με συνέδεσε πολύ πιο άμεσα, επομένως κόλλησα αρκετά πιο εύκολα από τον μέσο θεατή. Κι όμως, η ταινία διατηρεί μια καταπληκτική μαγεία, την μαγεία της δικαίωσης του ιδεαλιστή H.G. Wells. Αυτή η δικαίωση είναι η απάντηση στην παραπάνω ερώτηση

"Γιατί εμείς δεν απογοητευόμαστε από τον κόσμο σήμερα;"

Η απάντηση είναι ότι όσο κι αν δεν φαίνεται, ο κόσμος προχωράει.

Η φάτσα του Wells όταν συνειδητοποιεί ότι στην τράπεζα υπεύθυνη είναι μια γυναίκα είναι μια εικόνα που θα μου μείνει νομίζω για πάντα. Όταν συνειδητοποιείς ότι εκτός από καλύτερα όπλα, φτιάχνουμε πλέον καλύτερα αεροπλάνα, καλύτερα αμάξια, καλύτερα ιατρικά εργαλεία, καλύτερα φάρμακα, η ζοφερότητα μοιάζει να αφήνει για λίγο τον κόσμο. Όταν (όπως σε κάθε ταινία) ο άντρας πρωταγωνιστής λέει στο αντικείμενο του ερωτικού του ενδιαφέροντος "άστα όλα πίσω και έλα να φύγουμε μαζί" η πρώτη απάντηση είναι "η δουλειά μου εδώ είναι η ζωή μου, και η δική μου ζωή είναι το ίδιο σημαντική με τη δική σου", αυτό είναι κάτι που δείχνει πλέον ότι όντως προχωράμε· μπορεί αργά, αλλά προχωράμε.

Είναι δύσκολο να συνεχίσεις να πιστεύεις ότι ο κόσμος πάει προς το καλύτερο όταν κοιτάς γύρω σου. Όταν ο ίδιος ο Jack the Ripper, ένας από τους πιο χαρακτηριστικά βίαιους δολοφόνους στην ιστορία, βλέπει στην τηλεόραση τις εικόνες από εμπόλεμες ζώνες ή τα ρεπορτάζ για τρομοκρατικές επιθέσεις και σου λέει κατάματα "Εγώ ανήκω εδώ. Αυτό είναι το σπίτι μου." σε πιάνει αναγούλα. Γι' αυτό χρειαζόμαστε ιδεαλιστές όπως ο Wells, ώστε να μας εξηγήσουν ότι

"Ο άνθρωπος που θα σηκώσει πρώτος τις γροθιές του είναι αυτός που έχει ξεμείνει από ιδέες."

Εδώ είναι που κερδίζει ολοκληρωτικά για εμένα η ταινία. Το καταπληκτικό χιούμορ, το γεγονός ότι υπάρχει συζήτηση για συναινετικό σεξ (να τονίσω ότι η ταινία κυκλοφόρησε το 1979!), η σχεδόν παντελής έλλειψη κλισέ, η εξαιρετική ερμηνεία του Malcom McDowell, δεν αποτελούν για εμένα παρά λεπτομέρειες μπροστά στο απόλυτο μήνυμα: όταν απορρίπτεις ιδανικά όπως η ελευθερία και η ειρήνη, θα τιμωρηθείς για αυτό αντιστοίχως. Τα ιδανικά και οι ιδέες μας είναι ο μόνος τρόπος που θα σπάσουμε το χωροχρονικό συνεχές, τουλάχιστον μεταφορικά: θα φύγουμε από το παρελθόν και θα περάσουμε στο μέλλον. Ίσως να είναι ένας κόσμος όπως τον φαντάζομαι εγώ, είτε όπως τον φαντάστηκε ο Wells, ή και ακόμα καλύτερος, αλλά το σίγουρο είναι πως αν δεν τον πάμε εμείς εκεί, όσα χρόνια στο μέλλον και να ταξιδέψουμε πάντα θα μας περιμένει μια απογοήτευση.

Προσωπικά η ταινία είναι απίστευτα κοντά στην απόλυτη τελειότητα. Αν γλίτωνε τον εαυτό της από μερικές αχρείαστες κλισεδιές στο τέλος θα ήταν το υπέρτατο δημιουργικό έργο, που περιέχει σχολιασμό για το παρελθόν, για το παρόν, για το μέλλον, για την αγάπη, για την ελευθερία, για τη στασιμότητα, για όλα. Όπως είπα, θα μπορούσα να γράψω ολόκληρη ανάλυση πάνω σε κάθε λέξη που ξεστομίζει ο Wells, αλλά ο μόνος λόγος που δεν το κάνω είναι για να σας αφήσω να δείτε την ταινία για πρώτη φορά με ελάχιστη γνώση του τι ακολουθεί, με την ελπίδα να σας τινάξει τον εγκέφαλο τόσο ευχάριστα όσο έκανε σε εμένα.

Δυσκολεύτηκα πάρα πολύ να βρω ένα τραγούδι που να ταιριάζει στην ταινία, κυρίως επειδή μου μίλησε σε τόσα πολλά επίπεδα, που δεν ένιωθα ότι υπήρχε κάποιο τραγούδι που ήξερα που να μην είναι ανεπαρκές στο να θυμίσει τα ιδεώδη ή έστω τα συναισθήματα που περιέχει μέσα της η ταινία.

Μετά από ψάξιμο, κατέληξα (όχι απόλυτα ευχαριστημένος) στο

This Used To Be The Future των Pet Shop Boys

καθώς ήταν ό,τι κοντινότερο κατάφερα να βρω που να περιέχει αντίστοιχους προβληματισμούς από παρόμοια σκοπιά.